Tudalen:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu/242

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

ar bob pregethwr, pa un bynag ai cydffurfiwr ai annghydffurfiwr a fyddo, sydd yn euog o ymollwng gyda'r brofedigaeth o brynu ar goel.

7. Y mae y dull hwn yn groes i rediad cyffredin yr Ysgrythyrau. Na fyddwch yn nyled neb o ddim, ond o garu bawb eich gilydd:" dyma yr iaith a arfer y Beibl yn wastadol. Ac onid yw bod yn ddrwg am dalu yn gŵyn dra chyffredin yn erbyn crefyddwyr yn ein dyddiau? Mae yn rhy wir ei bod. Nid yw egwyddorion a phenderfyniadau proffeswyr yr oes bresenol yn ddigon nerthol i wrthsefyll temtasiynau sydd mewn cael eiddo ar goel. Nid ydym yn gwadu nad oes ambell eithriad anrhydeddus i'r rheol hon; eto dyma y rheol.

Yn awr, dyma amryw o'r anfanteision sydd yn dilyn prynu ar goel. Bellach rhoddwn rai anogaethau i dalu am bob peth wrth ei gael. Ni a'u cymerwn oddiwrth y manteision sydd yn dilyn hyn.

1. Nid hwyrach y byddai yn well ceisio dangos yn gyntaf oll fod hyn yn ddichonadwy. Er prawf, y mae amryw yn gwneyd hyn. Fe geir rhai tlodion yn talu i lawr am y cwbl a brynant, a hyny pan y cawsent eu coelio; a cheir eraill wedi colli eu coel, fel na chânt ddim at eu hangen ond am arian parod. Rhai cyfoethogion hefyd ydynt yn arfer o dalu ar y pryd am y cwbl o'r draul, fel nad oes bill yn d'od i'r tŷ yn oed y flwyddyn. Y peth sydd yn gyrhaeddadwy i ddyn fel y cyfryw, sydd trwy ryw foddion neu gilydd yn gyrhaeddadwy i bob dyn. Os oes eisieu, ac os gwell talu am bob peth wrth ei gael, diamheu fod rhyw ffordd i wneyd hyny.

2. Arferer pob cynildeb a diwydrwydd tuag at gyrhaedd modd i dalu. Nid yw angenrheidiau natur ddim yn llawer. Mae yn hen ddywediad y gwna natur y tro ar ychydig, a gras ar lai, ond nad oes dim digoni ar chwant. Dynolryw yn fynych a gyfrifant eu hangenion wrth yr hyn sydd gan eu cymydogion, ac nid wrth eu gwir eisieu eu hunain. Nid oes arnom ni ddim gwir angen am balas i'w breswylio, am fod rhyw nifer fechan o blant Adda yn byw mewn lleoedd o'r fath. Etyb tŷ cyffredin yr un dyben, ïe, i raddau helaeth, "y bwth bach a'r mwg main." Nid yw bod

"Rhai mewn cerbydau, yn gwisgo porphor a sidanau,"

byth yn peri fod y pethau hyn yn wir angenrheidiol i neb.