idogaethol yn yr eglwys. Cafwyd cyfleusdra i ddangos hyn o'r blaen pan grybwyllwyd am Gymdeithas y mamau," a sefydlid ganddo yn Llynlleifiad.
4. Yr oedd yn ofalus iawn am blant yr eglwys. Fel ag yr oedd yn goleddwr tirion i'r mamogiaid, felly hefyd yr oedd yn ofalus am yr ŵyn i'w dwyn yn ei fynwes, ac yn y pethau hyn yr oedd yn dwyn cyffelybrwydd neillduol i "Fugail mawr y defaid" yn y cyflawniad o'i swydd weinidogaethol, yn gystal ag yr oedd ei briod-ddull o lefaru yn dwyn cyffelybrwydd iddo fel pregethwr. Yr oedd plant rhieni duwiol yn agos iawn at ei feddwl; aml iawn y cyfarchai hwynt yn ei bregethau, ac aml iawn yr anerchai rieni crefyddol yn achos eu plant, o'r areithfa ac yn yr eglwys.
Ond y mae yn amser i mi bellach dỳnu y cerflun anmherffaith hwn o'n hanwyl gyfaill i derfyniad, gan fod cynnifer o frodyr teilwng wedi cyfoethogi ein Cofiant â'u cynnyrchion gwerthfawr ar yr un achos, a dysgwylir rhwng y naill a'r llall y gwel y darllenydd, WILLIAMS o'r Wern, wedi ei gerfio yn lled berffaith a chryno, ar du-dalenau ei Gofiant hwn.
Pan oeddwn ar anfon fy mhapurau i'r argraffydd, dygwyddodd ddyfod i'm llaw y "Traethawd Gwobrwyol ar Nodweddiad y Cymry fel Cenedl yn yr oes hon. Gan y Parch. W. Jones, offeiriad Llanbeulan, Môn." Awdwr Parchedig y Traethawd rhagorol hwn a sylwa ar nodweddiant Mr. WILLIAMS, gyda llawer o gymhwysder a phriodoldeb, a chaiff ei sylwadau tlysion ef derfynu y lith hon o'i Gofiant.
"Un o'r gweinidogion mwyaf galluog a phoblogaidd, a berthynodd erioed i'r blaid hon o Gristionogion, oedd y Parch. W. WILLIAMS, yr hwn a fu yr ystod hwyaf o'i yrfa weinidogaethol, yn y Wern, yn sir Ddinbych, ond symudodd ychydig cyn ei farwolaeth, i Lynlleifiad, gan olygu yno dros gynnulleidfa o Annibynwyr, nes gorphen ei daith. Diau ei fod ef yn ŵr o nodweddiad anghyffredin, ac yn feddiannol ar alluoedd meddwl gwreiddiol a godidog. Ei athrylith oedd nodedig am ei ffrwythlonrwydd. O holl areithwyr yr oes, tebyg mai efe oedd yr egluraf; pregethai mor eglur, nid yn unig fel y deallid ef gan bawb, ond annichonadwy oedd i neb fethu ei ddeall. Defnyddiai mewn dull medrus, bethau i egluro ei faterion, a esgeulusid gan bawb ereill. Byddai ei ddychymmyg yn wastad ar ehediad, yn casglu blodau prydferthaf araethyddiaeth, gan eu dangos gerbron y bobl er addysg a mwynhad iddynt. Ei ffraethder a ergydiai allan fflamiau bywiawg, y rhai a berent i'w bregethau dywynu gyda dysglaerdeb rhyfeddol.
"Yn gyffredinol byddai ganddo lywodraeth hollol ar feddyliau a
