Tudalen:Drych y Prif Oesoedd Ab Owen.djvu/55

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

a fu gerllaw Porthamel, rhwng Pwll y Fuwch a Llanidan: ac y mae man gerllaw a elwir eto Pant yr Ysgraffau.

Yr oedd y fath lanasdra a hwn ar eu duwinyddion yn chwerw i'r hen Frutaniaid fwy-fwy fyth; canys ymresymu a wnaethant, "Dyma'r Rhufeiniaid, mwrddwyr a dyhirwyr ag ydynt, wedi rhuthro ar ein hoffeiriaid, a thrigolion ynys Môn, y rhai ni wnaethant erioed y niwed lleiaf iddynt; ac wele ninnau, ar ol pob amharch a thrais yn y byd, eto yn ymostwng iddynt fel diadell o ddefaid wedi eu tarfu gan ddau neu dri o gorgwn. Megis y gwnaethant hwy â nyni, felly y gwnawn ninnau â hwynt hwy. Gwell erlid arglwydd na'i ragod."—Ac ar ol hynny, megis cnud o lewod wedi torri allan o ffau, codi a wnaethant dros yr holl wlad, a dangos cyn Ileied trugaredd i'r Rhufeiniaid yn awr ag a ddangosasant hwythau i wŷr ynys Môn. Nid oedd yn awr dros wyneb yr holl wlad ond crechwenydd y Brutaniaid yn tywallt gwaed, ac ocheneidiau a gruddfan y Rhufeiniaid. Llosgwyd teml a delw'r ymherawdwr, a lladdwyd ei holl offeiriaid. Llundain, ynghyda'r trefydd o amgylch, lle'r oedd pobl Rhufain yn byw, a losgwyd yn ulw mân, ynghyda'u trigolion. Ac er nad oedd y Rhufeiniaid ddim mor anghall dynion a gadael eu trefydd heb lu digonol o filwyr i amddiffyn y trigolion, heblaw y rhai a aethai i ynys Môn, eto eu gwŷr arfog hwythau a dorwyd ymaith, megis un â chryman yn torri penneu cawn. Mor llidiog ac mor wrolwych oeddent! Ar air, ychydig llai na phedwar ugain mil o bob gradd ac oedran a gwympasant yn y lladdfa echrydus hon.