Y mae y dyfyniad uchod yn taflu goleuni ar y cyssylltiad perthynasol a feddai Cadwgan ab Bleddyn â Cheredigion, sef ei fod yn ŵyr i'r Dywysoges Angharad. Dilynodd Cadwgan ei dad yn yr etifeddiaeth yn y flwyddyn 1079. Yn y flwyddyn 1094, efe a orchfygodd y Normaniaid yng Ngheredigion; ac mewn ail frwydr, fyddin o'r un bobl, y rhai oeddynt yn trawsfeddiannu rhan o Ogledd Cymru; ac efe a gymmerodd ac a ysbeiliodd Henfffordd, Amwythig, a Chaerwrangon. Wedi sicrhau meddiant o Geredigion yn Nadolig 1107, efe a wnaeth wledd, sef eisteddfod ardderchog yng Nghastell Aberteifi, i'r hon y gwahoddodd efe holl dywysogion a phenaethiaid pob rhan o Gymru, lle y cawsant eu difyru â chaniadau y beirdd a'r cerddorion. Ond yn y lle dyddan, cymmerodd amgylchiad o ganlyniadau gofidus le. Ym mhlith y gwahoddedigion anrhydeddus, yr oedd Nest, merch Rhys ab Tewdwr Mawr, gwraig Gerallt de Windsor, ceidwad castell Penfro. Cwympodd Owain ab Cadwgan mewn serch â'r ddynes ddeniadol hòno; a chyn hir, aeth efe â thua phedwar ar ddeg o'i gyfeillon i ymweled â chastell Penfro; a chan ei fod yn berthynas i Nest, y mae yn debyg iddo gael groesawiad caredig yn y castell. Ond yn nyfnder y nos, gosododd Owain dai allan y castell ar dân, ac a ruthrodd i mewn i'r castell, a chymmerodd ymaith Nest a'i phlant, gan adael y lle ar dân. Aeth y weithred ddrygionus hòno i glustiau Brenin Lloegr, a'r canlyniad fu, dial ar Gadwgan, ei dad. Ar ol profi ei ddiniweidrwydd, cafodd ddal gafael ar Geredigion. Amddiffynodd Cadwgan ei awdurdod yn erbyn ymdrechion ei neiaint hyd y flwyddyn 1110, pan yr ymosodwyd arno yn ddisymmwth gan Madog ei nai, pan yn ei gwsg, yn ei gastell newydd yn y Trallwng, lle y cafodd ei ladd, cyn cael amser i dynu ei gleddyf i amddi£fyn ei hun. Y mae Camden ac ereill yn rhoddi clod mawr i'r tywysog hwn am ddewrder a doethineb. Y mae yn debyg fod Castell Cadwgan, ger Aberaeron, yn dwyn ei enw
CADWGAN AB MEREDYDD oedd fab Meredydd ab Gruffydd ab Rhys ab Tewdwr. Yr oedd Cadwgan yn nai i'r Arglwydd Rhys, ac yn Arglwydd Ceredigion. Mewn
