PENNOD II
YSGOL A LLYFRAU
YN ddi-ddadl fy ysgol gyntaf oedd yr ysgol ar yr aelwyd, wrth ddarllen ac ysgrifennu yno a William fy mrawd oedd yr athro. Un o'r athrawon gorau a welais erioed. Nid oedd llawer o lyfrau yn yr ysgol gyntaf hon. Y Beibl, Geiriadur Brown (mae hwnnw yn fy ngofal i), "Deuddeg Mlynedd yng Nghanolbarth Affrica" (Thomas), Baledi, Caneuon, "Diddanwch yr Aelwyd ", a chyn hir daeth rhai o ganeuon Ceiriog, Mynyddog, Watcyn Wyn ac Islwyn.
Yr ail ysgol y bum ynddi oedd yr ysgol Sul ar " hyd y tai". Cynhelid hon brynhawn Sul yn amaethdai'r ardal, o dŷ i dŷ, gan symud o'r naill dŷ i'r llall, wrth reol sefydlog. Nid pob un oedd yn hyddysg yn nhro yr ysgol, a byddai dadl ambell dro, pa le yr oedd i fod nesaf. I osod terfyn ar hyn gwnaeth William fy mrawd ddiagram, i egluro tro yr ysgol. Gosododd ef ar wyneb ddalen llyfr "llafur yr ysgol ". A chan ei fod gennyf wrth law, nid anniddorol fyddai darlun o hono yma:—
TRO YR YSGOL YN 1875