Trwy y fradwriaeth ysgeler hon, enillodd Medrod iddo ei hun le ac enw ar lechres ddu y carn fradwyr," y rhai a fradychasant Ynys Prydain i ddwylaw gelynion.
Tri charmiradwr a fuaut achaws i'r Seison ddwyn coron Ynys Prydain oddi ar y Cymry:—Ail ydoedd Medrawd, a roddes ei hun a'i wyr yn un a'r Seison er cadarnhau iddaw y deyrnedd yn erbyn Arthur; ac achaws hyny o frad ydd aethant laweroedd iawn o'r Lloegrwys yn Seison." (TRIOEDD: Cyfres iii. 45.)
Er bod y clwyf a dderbyniodd Arthur yng Nghamlan yn glwyf marwol, eto dywedir iddo fyw ychydig amser ar ol ei dderbyn, ac iddo yn y cyfamser gael ei gludo i Ynys Afallon neu Afallach, yr hon a elwir hefyd Ynys Wydrim, yng Ngwlad yr Haf, lle y bu farw ac y claddwyd ef. Gan fod traddodiad mai yn y lle hwn y claddesid y Brenin Arthur, gwnaed defnydd o'r amgylchiad i ateb dyben llywodegol gan Harri II., brenin Lloegr, yn y flwyddyn 1179. Gwyddai Harri fod coel ymhlith y Cymry nad oedd Arthur wedi marw, ond y buasai iddo yn fuan ail ymddangos yn eu plith, ac adferyd iddynt unbenaeth Ynys Prydain; a pha beth a wnaeth y brenin Seisouig ond cymeryd arno iddo gael gafael ym meddrod Arthur, a'i agor. Dywedir wrthym gan Giraldus Cambrensis, yr hwn oedd yn y fan a'r lle pan agorwyd ef, iddo weled esgyrn a chleddyf Arthur, a bod croes blwm wedi ei suddo yn y beddfaen a'r ysgrifen hon arni;
"Hic jacet sepultus inclitus Rex Arturius in Insula Avalonia." Sef yw hyny: "Yma y gorwedd yn gladdedig y clodfawr Frenin Arthur yn Ynys Afallon." Y mae yr hen hynafiaethwyr, megys Leland ac eraill yn son am y darganfyddiad hwn megys faith nad oedd neb yn ei hamheu; ac nid ymddengys fod neb o honynt wedi cymaint a llettybio nad oedd y cyfan ddim ond cast cyfrwys o eiddo brenin Lloegr, er mwyn argyhoeddi y Cymry, a barent gymaint anesmwythder iddo, fod Arthur wedi trengu yr un fath â marwolion ereill, ac nad oedd gobaith iddynt y gwaredai ef hwynt, fel y dysgwylid, o dan warog a gorthrymder y Seison. Digon tebyg i Giraldus gael ei dwyllo yn gystal ag ereill. Nid ymddengys ei fod yn adrodd ond yr hyn a welodd; ond pa fodd y daethai yr esgrrn, y cleddyf, a'r groes i'r fan lle yr oeddy t, a phwy a'i gosodasai yno, nid ymddengys iddo ef erioed ymboli. Oes hygoel i'r eithaf oedd yr oes yr oedd Giraldus yn byw ynddi: a hawdd iawn y derbynid twyll yn lle gwirionedd. Ymwelwyd drachefn a'r gweddillion hyny gan Iorwerth I. a'i frenines, a dadgladdwyd hwynt ganddynt.
Cofnoda y Trioedd dair o wragedd i Arthur, a phob un o'r tair yn dwyn yr enw Gwenhuyfar; sef Gwenhwyfar, merch Gwythyr ab Greidiol; Gwenhwyfar, merch Gwryd Gwent (neu Gawryd Caint); a Gwenhwyfar, merch Gogyrfan Gawr. Ond yn ol eraill o'r Trioedd, Garenharyfach y gelwid un o honynt. Od oes dim cael ar yr hyn a adroddir yn yr hen gofion triol hyn, nid rhyw hynod o ddedwydd yn ei gysylltiadau priodasol y bu Arthur; ac y mae dwy linell o anughlod i un o'i freninesau ar gof gwlad a gwerin hyd y dydd heddyw:—'
"Gwenhwyfar, merch Gogyrfan Gawr,
Drwg yn fechan, gwaeth yn fawr."
Ac y mae y cyfeiriad hwn, fel y sylwa Carnhuanawc, yn cytuno â'r cymeriad a roddir yn y rhamantau Ffrengig i frenines Arthur, y rhai a'i harddangosant megys un nodedig am ei hanniweirdeb, yn gystal ag
