Neidio i'r cynnwys

Tudalen:Gwaith-Mynyddog-Cyfrol-2.djvu/45

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

OWEN TUDUR

[1]

(Cantawd)

Mae Owen Glyndwr yn ei fedd,
Ar ol tymhestlog ddiwrnod,
A'r gwaed a erys ar ei gledd
I ddweyd ei hanes hynod;
Y rhosyn gwyllt wrth glywed hyn
Ar fedd y gwron hwnnw
Sydd fel rhyw angel yn ei wyn
Yn gwenu dros y marw.

Dewch, delynorion, cenwch dôn
Ar ol cael hir orffwyso,
Mae gŵr yn byw'n Mhenmynydd Môn
A gyfyd Gymru eto;

  1. Ymddengys fod Cymru, tua'r amser y priododd Syr Owen Tudur â'r frenhines Catherine, a'i rhagolygon yn dra thywyll. Yr oedd Owen Glyndwr yn ei fedd ers llawer o flynyddoedd, wedi oes o ymdrech deg i gadw annibyniaeth ei genedl, a'r ymdrech honno wedi troi yn fethiant. Cynllun y Gantawd ydyw fod cynhadledd o uchelwyr a phendefigion a phendefigesau Cymru wedi ymgynnull mewn man penodol i ymdrin ac i drafod sefyllfa ddirywiedig y wlad. Dychmygir hefyd fod yno fardd a cherddor yn bresennol, fel y byddai braidd bob amser mewn cynhulliadau o'r fath yn yr oesau hynny. Pan oedd y bardd a'r telynor yn canu y pennill cyntaf yn y Gantawd, y mae cennad yn dyfod i mewn yn hysbysu fod Syr Owen Tudur yn myned i'w briodi â'r frenhines Catherine. Danghosir ychydig o wahaniaeth barn rhyngddynt yn y mater ar yr olwg gyntaf.

    Y mae llawer o benhillion diweddaf y Gantawd at ryddid y cerddorion i'w rhannu yn unawdau, deuawdau, neu gydganau, fel y bo eu barn a'u chwaeth.