Tudalen:Hanes Cymru (OME) Cyf I.pdf/103

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

NODYN VI.

Prif ffynonellau ein gwybodaeth am y blynyddoedd y sonnir am danynt yn y bennod hon ac yn y penodau sy'n dilyn yw,- Y CRONICLAU CYMREIG, yn Lladin a Chymraeg,-Annales Cambrice a Brut y Tywysogion (o farwolaeth Cadwaladr ymlaen). Ceir llawer o oleuni hefyd o'r caneuon sydd yn Llyfr Du Caerfyrddin, o'r caneuon a'r rhamantau sydd yn Llyfr Coch Hergest, ac o ganeuon Llyfr Taliesin. Gweler hefyd Fucheddau'r Saint, a'r hen gyfreithiau Cymreig. Ac nac anghofier Nennius a hanes bywyd Alfred gan Asser.

Y CRONICLAU SEISNIG, - yr Anglo - Saxon Chronicles. - A phwysicach o lawer na'r rhain yw hanes Baeda, - yr Historia Ecclesiastica.

Y CRONICLAU GWYDDELIG, - Tighernach, Cronicl Ulster, Chronicon Scotorum, Cronicl Loch Ce, Cronicl Inisfallen.

Cyhoeddir yr Annales Cambria yn y Rolls Series; y rhannau o Lyfr Coch Hergest sy'n cynnwys y Brutiau a'r Mabinogion gan Rhys a Gwenogfryn Evans; Llyfr Du Caerfyrddin mewn facsimile gan Gwenogfryn Evans; Gildas, Nennius, ac Asser, yng nghyfrolau CYMRU. Y mae rhai o Fucheddau'r Saint wedi eu cyhoeddi, a'u cyfieithu'n wael gan Rees; y mae tri yn Llyfr Llan Daf, cyhoeddedig gan Gwenogfryn Evans.

Cyhoeddir y Croniclau Seisnig gan y Clarendon Press, dan olyglaeth Earle a Plummer; cyhoeddir Baeda yn yr un gyfres hefyd, dan olygiaeth Plummer. Y mae rhai o'r croniclau Gwyddelig yn y Rolls Series.