Tudalen:Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog.djvu/192

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Deuddeg llath wrth naw oedd mesur y capel. Cafwyd y llechi toi gan Griffith Jones. Adeg farwaidd ydoedd ar y fasnach lechi, y cyflogau yn fychain, a'r trethi yn drymion, ar ol tymor y rhyfel- oedd. Erbyn 1826 yr oedd y ddyled yn £300 eto, ar ol pob ymdrech i'w dileu.

Awst, 1821, yr agorwyd y capel, ac y ffurfiwyd yr eglwys. Pregethwyd ar yr agoriad gan John Roberts Llangwm, James Hughes Lleyn, Thomas Pritchard Nant, Robert Dafydd Brynengan, a Richard Williams Brynengan. Yr oedd y bregeth gyntaf yn y capel eisoes wedi ei thraddodi gan Emanuel Evans Môn. Dyma restr y rhai a aethant o Lanllyfni i Dalsarn: Richard a Mary Davies Gelli, Mary Griffith Nantlle, Jane Griffith Ffridd, Gwen Griffith Tŷ coch, Elinor Owen Gwernor, Robert ac Ann Jones Tanrallt, William Roberts Cae engan, Owen a Jane Rowland Brynmadoc, Catrin Roberts Coedmadoc, Elin Jones Hafodlas, Thomas Owen Coedgerddan, Robert a Catrin Owen Tan y graig (Ty'nyfawnog), Mary Roberts Cilgwyn, Catrin Roberts Penycae, John a Lowri Morris Penrhiw, yn saith o feibion a thair arddeg o ferched. Fe ymunodd hefyd rai ag oedd eisoes wedi ymuno â'r Anibynwyr ar gyfrif pellter Llanllyfni oddiwrthynt.

Yn 1822 daeth Robert Griffith Bryn coch i fyw i'r tŷ capel. Bu'n arweinydd am gyfnod maith yn y Ffridd. Yr oedd efe yn un o flaenoriaid Llanllyfni, ac ar ei ddyfodiad yma efe yn unig a lanwai'r swydd.

Yn 1823 y daeth John Jones yma o Ddolyddelen. Symudodd er mwyn cael mwy o ryddid i fyned a dod gyda phregethu, a bod yn nes i'w gyhoeddiadau. Am hanner dydd, Rhagfyr 30, 1822, fe bregethodd yn Nhalsarn am y tro cyntaf oddiar Rhufeiniaid viii. 4. Yn niwedd yr wythnos ganlynol yr ymsefydlodd yma. Y Sul wedyn, sef Ionawr 12, yr oedd yn pregethu yn Nhalsarn y bore oddiar Rhufeiniaid viii. 2. (Cofiant, t. 100). Efe a ymroes i lafur crefyddol yma. Sefydlodd gyfarfodydd canu yma, fel yn Llanllyfni, a gyffrodd holl ieuenctid yr ardal gyda'r gangen hon o'r gwasanaeth. Yn y cyfarfodydd hyn y daeth efe dan ddylanwad cyfareddol Fanny Edwards, "Fanny" ei bregethau yn y man.

Yn 1825 y cychwynnwyd ysgol Sul yn y Gelli ffrydau, yr hon a barhaodd am ddeng mlynedd. Robert Dafydd y Fron oedd y prif offeryn yn y symudiad hwnnw.