Tudalen:Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog.djvu/342

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Rhif yr eglwys yn 1882, 72; rhif y plant, 44. Rhif yr ath- rawon, 13, athrawesau, 4, cyfanrif yr ysgol, 129, cyfartaledd presen- oldeb, 79. Cynwysai'r capel, 234, gosodid o eisteddleoedd, 167. Y ddyled, £670. Rhif yr aelodau a ymadawodd o Dalsarn i ffurfio'r eglwys yma, 43.

Er fod eisieu lle helaethach i gynnal ysgol, eto yr oedd y fath ymlyniad wrth y cyfarfodydd gweddi a gynelid yn y tai, fel mai hwyrfrydig y teimlid i ymadael â hwy a myned i'r capel. Y mae'r adgof am rai o'r cyfarfodydd gweddi yn y tai yn aros o hyd, a'r tai eu hunain o'r herwydd yn gysegredig yn yr adgof hwnnw. Elai'r aelodau cyn agor y capel i'r seiat yn Nhalsarn. Y swyddog- ion cyntaf ar yr agoriad: Robert Jones Tanrallt, Robert J. Roberts Brynllidiart, J. M. Williams Caemawr ac Evan Roberts Beatrice.

Ymhen tua blwyddyn ar ol adeiladu'r capel y bu farw Robert Jones, yn flaenor yn Nhalsarn er 1843. (Gweler Talsarn). Cydoesodd Robert Jones â John Jones am 14 blynedd yn eglwys Talsarn, ac fel swyddog yno; a gadawodd John Jones yr argraff ar ei feddwl am yr angenrheidrwydd o fod o ddifrif gyda chrefydd. Edrych ar yr ochr oleu y ceid Robert Jones; ac ar yr un pryd yn gredwr mawr mewn gweddi. Ebe fe unwaith wrth un a ddaeth at grefydd mewn peth oedran, "Nei di ddim byd ohoni hi efo'r grefydd yma, weldi, heb weddio mwy na mwy. Cer' i Gwm Silin dipyn o'r neilltu i weddïo,"-a chyfeiriodd at fan yno lle bu ef ei hun yn cyrchu. Wedi myned ohono i wth o oedran, anghofiai Robert Jones yn fynych gau ei ddrws pan fyddai efe'n gweddio, a thyrrai rhai ambell waith i wrando arno. Yr oedd yn wr dyfal mewn gweddi, a chyda'i olwg y tu arall i'r dwr y treuliodd ei ddyddiau i ben. Yr ydoedd wedi rhoi ei nôd ar gael capel yn Nhanrallt. Bu yn y naill Gyfarfod Misol ar ol y llall yn crefu am hynny. Evan Owen oedd ei ddadleuydd. Pan siaradai rhai yn erbyn, holai'r hen frawd, ac yntau wedi myned yn hwyrdrwm ei glyw, "Be' mae o'n ddweyd, Evan, dwad?" ac yna ymaflai ymhraich ei ddad- leuydd, "Côd, Evan, ar dy draed." Arferai ddweyd y byddai efe'n foddlon i farw ond gweled capel yn Nhanrallt. Nid cynt, pa ddelw bynnag, y gwelodd efe hynny nad oedd ganddo nôd arall o flaen ei lygaid, sef cael holl wrandawyr yr ardal i'r eglwys, canys yr oedd preswylwyr yr ardal eisoes yn wrandawyr. Arferai weddïo dros y gwrandawyr hynny wrth eu henwau, pan wrtho'i hun. Yn hyn hefyd, mewn cryn fesur, ni omeddwyd ei ddeisyfiad.