Tudalen:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf/124

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Mantais fawr i'r achos yn Mryncrug mewn llawer ffordd oedd, fod Rhagluniaeth wedi trefnu preswylfod J. Jones yn Penyparc, ac wedi ei gyfodi yn y fath amser, pan oedd y drws yn agor i grefydd ddyfod i mewn i'r wlad, ac ar gychwyniad cyntaf yr Ysgol Sul yn yr ardaloedd hyn. Trwy ei ddylanwad ef, cyfodwyd to ar ol to o'r darllenwyr goreu yn yr holl wlad, a gwreiddiwyd hwy hefyd yn fwy na'r cyffredin yn egwyddorion crefydd. Sefydlodd ef gyfarfod athrawon yn y lle, yr hwn a gynhelid ar noson yn yr wythnos, er mwyn dysgu yr athrawon yn egwyddorion crefydd, a'u cyfarwyddo yn eu gwaith priodol eu hunain fel athrawon. Ffurfiwyd llyfrgell hefyd yn y lle, at yr hon y talai pob athraw geiniog yn y mis. Yr oedd Bryn— crug, mewn adeg foreu iawn, yn rhagori ar bob lle yn y wlad mewn cynlluniau a threfniadau; ac fel hyn, cyrhaeddodd amryw o'r trigolion wybodaeth gyffredinol led helaeth. Yr oedd un o'r athrawon a ddilynai y cyfarfodydd hyn, o'r enw Evan Humphrey, wedi cyraedd gallu neillduol i ddeall ystyr lythyrenol y gair, ond nid llawer fyddai yn gymhwyso ar y gwirionedd at feddyliau ei ddosbarth. Yr oedd yn teimlo yn wan yn hyn, am nad oedd ei hun wedi ymuno â chrefydd. Ond parhaodd yn un o'r athrawon goreu ar hyd ei oes, er na ddarfu iddo o gwbl broffesu crefydd ei hun. Pe buasai dieithr-ddyn yn dyfod i'r cyfarfodydd a sylwi arno, buasai yn meddwl yn union ei fod yn grefyddol iawn wrth ei ddull yn gwrando, a'i Amen cynes, a'i lais peraidd yn canu. Ei ddull yn canu fyddai, un llaw o dan benelin y fraich arall, a llaw y fraich hono yn gafaelyd yn ei glust. Ymwelwyd ag ef ar ei glafwely, yn ei glefyd olaf, gan ei hen gyfaill, y Parch. Lewis William, a dywedai wrtho ei fod yn teimlo yn ofidus iawn ei feddwl na buasai wedi cyflwyno ei hun i bobl yr Arglwydd yn ei fywyd a'i iechyd, ond ei fod wedi cyflwyno ei hun i'r Arglwydd ganoedd o weithiau, ac nad oedd ganddo ddim i'w wneyd ond pwyso ar yr Iawn am fywyd tragwyddol.

Mor fore o'r flwyddyn 1799, yr ydym yn cael fod Mr.