"Quod tenentes R. Comoti de Meney teneantur repare Manor Rs. de Rosfeyr Esch. Ao ii., Ed. III. No. 108. &c."
"Inquis Capta apud nov. Burgu in Comoto Meney in Com. Anglesey coram Wills de Shaldeford locu tenenti dni. Rici. Com. Arundel Justic dni. Reg. in Northwall die px. post festum aptor petri et Pali anno Regn Reg. Ed, 3 ii. post conquestum decime virtute dni. Reg. Justic Northwall egus locus tenenti direct vidit quos custus circa reparocoem et Capelle dei Regis in maneris maneris sue de Rosfeyr in p'deo comoto durator et pstxatar et sustentacoem ear p'annum opponi oponteret &c."
Mae'n rhaid i'r darllenydd fy esgusodi oherwydd i mi adael yr uchod heb ei gyfieithu.
Mae'n debyg na fu cyflwr yr hen fwrdeisdref mor ddisglaer mewn adeg yn y byd ag oedd yn amser y "Cyfrif" y cyfeiriwyd ato uchod, oblegid dywed Rowlands: "Felly trwy ganiattad y brenin cyfododd o'r hen faenor fwrdeisdref newydd, rhagorfreintiau yr hon y rhyngodd bodd i bendefigion a bonedd Cwmwd Menai eu cymeradwyo yn ewyllysgar. Ac nid oedd y Fwrdeisdref hon am ei bod yn newydd yn llai ei henwogrwydd nag eraill oeddynt hŷn na hi; ac yn wir fe gyfrifid ei marchnadoedd, neu ffeiriau anifeiliaid ymysg y rhai blaenaf yng Nghymru, A thrachefn fe 'n tueddir i feddwl nas dylid ei hystyried y leiaf o ran nifer ei thrigolion, canys oddeutu diwedd teyrnasiad Edward III., cyfrifid ynddi ddim llai na naw deg a thri o dai annedd, (yn ol yr Extent, neu y Cyfrif) y rhai a adeiledesid yn y dref, tair ar ddeg o erddi, un berllan, deuddeg cadlas, a mwy na thri ugain o leiniau o dir, wedi eu neilltuo at wasanaeth y gwahanol dai; wrth yr hyn y gellir gweled mewn gwirionedd nad oedd y lle i'w ddiystyru ar gyfrif bychander y boblogaeth, o leiaf ynghyfnod cyntaf ei thwf; fel nas gallaf weled un sail o wag ymogoneddiad i Beaumaris yr hon a arfera fostio bod ei bwrdeisiaid hi yn ethol eu cynrychiolydd i'r Senedd, heb Niwbwrch."
