Neidio i'r cynnwys

Tudalen:Hanes ac ystyr enwau lleoedd yn Môn.pdf/124

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

abounding with those hillocks might then be called Tal y Moelion; and, consequently, that the letters M and B being of one organ, are easily convertible one to another and premiscuously pronouced in our tongue, it might so come to pass in tract of time that Tal y Moelion, came to be called Tal y Bolion, as Moel y Don is now commonly called Bol y Don, and for further confirmation of it we have one bleakhill in this country called y Voel, and the teritory adjoining it is called Tal y Voel to this day."—"Mona Antiqua Restaura" t.d. 114-15.

Taflen yn cynwys enwau y plwyfydd yn y Cwmwd hwn; a'r flwyddyn yr adeiladwyd yr eglwysi:

Plwyf O.C. Plwyf O.C.
1 Llandygfael 600 8 Llanfwrog 607
2 Llanfaethlu 640 9 Llanryddlad .
3 Llanbadric 440 10 Llanfflewyn 800
4 Llanddeusant 570 11 Llanrhydrus .
5 Llanfair yn Nghornwy . 14 Llanfechell 782
6 Llanbabo 400 18 Llanfachraeth .
7 Caergybi (Rhan) . 14 Llanfigael .


PLWYF LLANDYGFAEL.

Saif y plwyf hwn oddeutu saith milldir i'r gorllewin o Amlwch. Tardda yr enw oddiwrth fod yr eglwys wedi ei chysegru i St. Dryfael, ap Ithel Hael, ap Cedig, ap Credig, ap Cunedda Wledig, yn y chweched ganrif. Yr ystyr yw "Llan y Cyfran hael," neu y gyfran enillgar.


PLWYF LLANFAETHLU.

Gorwedda y plwyf hwn oddeutu pum' milldir i'r gogledd-orllewin o Bodedeyrn.

Tardda ei enw oddiwrth fod yr eglwys wedi ei chysegru i St. Maethlu, ap Caradog Freich-fras, ei fam Tegau Eurfron, ferch Nudd Hael, ap Senyllt, ap Cedig, ap Dyfnwal Hen, ap Ednyfed, ap Macson Wledig, yn y chweched ganrif. Yr ystyr yw "Llan y Famaethfa", neu Famaethlan.