Hanes ac ystyr Enwau
.32
briodas, aeth y priodfab i ffordd, a bu am lawer o flynyddau heb ddychwelyd. Ni chlywodd neb o'r teulu yn y cyfamser ddim yn ei gylch, a chymerodd ei wraig yn ganiataol ei fod wedi marw , a chytunodd i brïodi dra
chefn ; ond ar ddiwrnod y brïodas dychwelodd Gwalch. mai yn ol. Cyn myned at y tŷ, canfyddodd rïan yn
golchi rhyw ddilledyn yn Abernodrwydd, ac yn ystod yr ymddiddan fu rhyngddynt, dywedodd y rhïan mai golchi crys ei thad yr ydoeda, a hyny er coffadwriaeth am dano.
Adroddodd yr holl hanes wrtho, a chanfyddai Gwalsh . mai mai ei ferch ef ydoedd hi ; yna aeth i'r tŷ, a hawl. iodd y cyfan fel ei eiddo. Y diwedd fu i Gwalchmai a'r ail úr gytuno i derfynu y cweryl trwy un o fabol. gampau yr hen Gymry, neidio .
Tranoeth aethant at y gorchwyl, a therfynodd yr ym . Gwalchmai ap Meilir, a chododd yntau
drech ynffafr
feini yn y lle er coffadwriaeth am yr amgylchiad, y rhai sydd i'w gweled hyd heddyw . Yr oedd Gwalchmai
yn fardd o fri yn ei amser, a chyfansoddodd englynion i'r amgylchiad, un o ba rai sydd fel y canlyn : “ Neidiais , a bwriais heb arwydd - danaf, Wel, dyna feistrolrwydd ; A'r rhodd oedd yn ddigon rhwydd,
Wedi'r naid dros Abernodrwydd !"
Gelwid y lle oddiwrth yr amgylchiad hwn hyd heddyw yn “ Dair naid . " PLWYF LLAN-DDYFNAN.
Saif y plwyf yma oddeutu chwe' milldir i'r gogledd.
orllewin o Beaumaris . Derbyniodd ei enw oddiwrth
Dyfnan ap Brychan Brycheiniog ; yn y bumed ganrif cysegrwyd yr eglwys hon iddo : daeth yma o Rhufain oddeutu y A. 180, i gynorthwyo dychweliad y Brython .
