60
Hanes ac ystyr Enwau
bod yn dref benaf yn yr ynys hon - Ymayr oedd eis teddle cyfiawnder a barn i holl gwmwd Menai, a ben odwyd i dywysogion Cymry gan y penadur neu y teyro
hwn. Hefyd, hwn a gorphorodd y fwrdeisdref yma , ag a anrhydeddodd y lle a braint masnachol, ynghyd a rhag orfreintiau eraill, y rhai wedi hypy a gadarnhawyd gan fraint- ysgrif 17eg Iorwerth II., ac ar eisteddiad sen
eddol oyntaf a gynhaliwyd gan Iorwerth III. YR nheyrnasiad Harri VII., oherwydd y çamddarluniad & wnaethpwyd i'r penadur, symudwyd assizes, a holl drafé nidaeth eraill y wlad, o Beaumaris i Newborough. Cyn hyn, buont yn cael eu cynal yn Beaumaris am ddau gant a haner o flynyddau. Yn y 15fed o deyrnasiad Harri
VIII., cafodd y bwrdeisdrefwyr fraint- ysgrif newydd, yn holl ragorfraint wedi eu hadrodd- , rhai a adroddwyd ac a gadarnhawyd yn y fraint-ysgrifau yr bon yr oedd yr
blaenorol; ond rhoddwyd hon i fynu yn y flwyddyn ddi Lynol. Yn y 27ain o deyrnasiad hwn, Newborough fel tref sir mewn cysylltiad a bwrdeisdrefi eraill, oedd a hawl i anfon cynrychiolydd i'r Senedd , a pharhaodd yn y rhagorfraint hon hyd yr eilfed Iorwerth VI. Pan adfeiliodd y lle hwn yn fawr oddiwrth ei werth blaenor ol, rhyddhawyd ef ar gais y brodorion eu hunain oddi .
wrth y rhwymedigaeth i'r drael o gynorthwyo aelod seneddol, a'r ddinas - fraint etholiadol a gadwyd yn neille duol i Beaumaris. Yn yr eilfed a'r drydedd o deyrnas
iad hwn, yr Assizes a'r Sessions, ynghyd a busnescyff redinol y wlad, a symudwyd o'r dref hon, oherwydd ei chael yn anghyfleus i'r amcan y bwriadwyd hi ; ac adfer wyd hi i Beaumaris ar ol bod yn gynaledig yn New barough dros bump-a - deugain o flynyddau.
Eto, or y trefniadau hyn, yr oedd bwrdeisdrefwyr
