JOHN H. ROBERTS, MYNYDD LLANDEGAI
Ganwyd y gŵr ieuanc hwn mewn lle o'r enw Pen-yr-allt, yn Mynydd Llandegai, yn y flwyddyn 1847. Er nad yw Mr. Roberts ond ieuanc mewn dyddiau, eto gallem ddyweyd ei fod yn un o'r gwŷr ieuainc mwyaf gobeithiol. Mae rywfodd fel pe bai wedi ei neillduo o groth ei fam i fod yn gerddor, ac yn gerddor enwog Dangosai awydd gref at Gerddoriaeth pan nad oedd ond tair neu bedair oed. Fel yr oedd yn tyfu i fyny yr oedd yr awydd yn myned yn fwy. Wrth ei weled mor awyddus at addysgu Cerddoriaeth, rhoddwyd ef o dan addysg gerddorol ac offerynol gyda Mr. E.W.Thomas, Organydd St. Ann's. Daeth yn mlaen yn rhagorol. Cyn bod yn 14eg oed, cafodd wahoddiad i fyned i gapel Shiloh i chwareu yr Harmonium. Cafodd lawer o addysg gerddorol gan Mr. W. Williams, yr hwn oedd y pryd hwnw yn arweinydd y canu yn y lle. Bu yn y lle hwn am bum mlynedd; ac yn yr ysbaid hyny o amser, chwareuodd mewn Cyngherddau luaws o'r darnau mwyaf clasurol. Gallem ddyweyd hyny, iddo chwareu "Cantawd Tywysog Cymru," gan Owain Alaw, cyn bod yn 16eg oed. Gyda golwg ar ei Gyfansoddiadau Cerddorol, maent yn dra lluosog. Cyfansoddodd ugeiniau o Donau, Alawon, a rhai Anthemau. Cyfansoddodd hefyd "Cantawd y Mab Afradlon," erbyn Eisteddfod Caerlleon, pryd nad oedd ond 19eg oed, yr hon a farnwyd yn AIL OREU ar y testyn. Cawn mai trwy ei lafur a'i ddiwydrwydd yn astudio Gramadegau Alawydd, Dr. Mark, &c, y daeth yn mlaen i allu cyfansoddi. Tua blwyddyn yn ol cafodd le i wasanaethu fel ysgrifenydd (clerk), o dan Mr. R. Williams, Goruchwyliwr yn ngwaith Mr. McConnol, Bryn Eglwys, ger Machynlleth, lle y mae yn bresenol.
