8
pwn oedd efe' yn gwneyd. y mur hwn, a'i” ddisgyblion gyng cf, daoth gynt wag baban yn ei breichiau, gan erfyn ar y sant eì fendithio, ac
lyr oedd y plentyn yn wylo, ac ni chymerai eî dawelu, . Yris gofynodd Benno, Paham y mae y plentyn yn wylo? “Sant âa,' ebai y wraig, 'rhôswrn da paham, canys y tîr hwn wyt tí yn ebfeâdiannn, s'yn adeiladu
merbyd iddo, fel y gallai gymeryd y wraîg a'i beban o fìaen y brenin i “Gaer Saînt ; a phan gyrhaeddasant at y breuìi, llefarodd Beuno with y brenin, gan ddywedyd, “ Paham y rhoddaist î nî dir gŵr arall? “Pwy,? ebai y brenin, “sydd yn meddu hawl iddo?' Ebai Beuno wrth yntan, “y plentyn syâd yn mreichtau y wraîg hon yw etifedd y tîr;' ao ychwanegai,
- Dyro i'r plentyn eî dir, s dyro? mî dir arall yn ei le, neu dyro i mî yn
ol y deyrnwialen aur a voddaîst i ti.” Ond y brenin balch a gorthrymus 'a siebodd, “Ni newidiaf y tir, ac am yr anrheg & roddaist i mì, myfl a'i rhoddais î aralL.” A Beuno a ddigìodd yn fawr, ac a ddywedodd, wrth y 'brenîn, “Mi a weddiaf ar Dduw na byddo genyt tí yn mhen ychydìg dir 'yn y byd ;' ac aeth Beuno ymalth gan adael y brenìn yn felldigedig. Yn awr, yr oedd yn bresennol ar y pryd gefnder i'r brenin Oadwallon a tiwid Gwyddeint, yr hwn a ganlynodd ar ol y aant, ao a'I goddiweddodd êf ar ŷ tu arall î afon Saint yn-efeteâd ar gareg. A Gwyddeînt a roddes Í Beuno dros eì enald eí hwn, a'r eìddo'el gefnder Cadwallon, dreflan. “Oelynog am byth, heb ns moel nao ardroŵh, ac a wnaeth bwyl iâdo ar yt; ac yno yr adeiladodd Beuno eí fangor neu eì Eglwys.'
“Bangor Beuno” a ddarìunîr yn achau saînt Ynys Prydaìn fe) y glod- forusaf o'r holl fangorau am ddwyfoldeb a gwybodau ; ac wedi hyny y gwnaethpwyd hi yn fynachlog, s chafodd eîgwaddoli o bryd i bryd gan. dywysogion Gwynedd. Yn ychwanegol at dref Oelynog a roddwyd gan Gwyddeint, rhoddwyd Graiauog gên y brenîn Cadwaladr; Porthamel, gan Tegwared; Oarn y Gewach, gan Merfyn; Bodweiliog a Bodfel yn “Lleyn, Cadwgan ab Cynfelyn ; Dentìo, gan Rodri ab Mêrfyn ; rhanau o. Neigwl a Maestref, gon Gruffydd ab Tangwyn ; Penrhos & y Fechan, gan Idwal; a lluaws ereill o diroedd a.
y tywysogion, o ddyddiau Cadwellon hpd' Gruffydd ab y ryado ig “Yn mhen ysbaîd wedi i'r Eglwys gael eì gwneyd yn fynachlog, ymsef- -ydlodd urdd y Carmelîaid, neu y Mynachod Gwynion yma; ond gwas- Earwyd hwy rywbryd yn flaenortl.i'r flwyddyn 1991. Bu yr Eglwys âr ôl hyny yn Golegol, yn gynnwysedig o bump o brebenduriaid hyd amser Harri yr 8fed, pan y rhoddwyd y berigloriaeth î benaeth Coleg yr 'Fosu yn Rhydychain, a'r fioerïaeth í nawdd Esgob Bangor. Gwerth y berlgloriaeth yn llyffwa y brenin yw £94, a'r ficeriaeth yn £6 ; cnâ y Yna y flaenaf yn bresennol uwchlaw £900, a'r olaf dros £200,
- _ Bernir i'r Eglwys brewenwol gêel eb hadeiladu tuag amser Edward y
“4ydd, neu Hatrl y'7feô.' “Ei ffurf sydd ar Ìun aroes, ac yn harddwych a. chadarn eî hadeiladwaith: Meaurs o hyd, o ddwyrain ì orllewin, 138 o ' dhoêdfeddi, EŶ nen sydd doedig â phlwm, ac yn cael ei amgylchn &. Wuy-gwullawiem,. Y Yrif ffemwêr yn y pon dŵyreiniol oedd o amdŵang-
