49 u
_ orylwyll yma iddi briodi pam oe3d tdsg 20 oed, a myned í fywi'r " Parlwr Panamhan, Dolyddelen, lo yr oedd yn cario yn mlaen yr arferion . neillduol'at y rhai y cyfeiriâ Mr. Thomas, “' Pan fyddai y gwartheg yn , yrhaf yn mhell oddiwrth y ty, tnag Aberleinw, elaì Angharad gyda'r ymorwynion i odro; ac wrth ddychwelyd adref, rhoddid y beichiau llaeth â lawr mown lle pennodol, fel y gallent orphwyso. Yna canai y feistres
. trayr ymroddai y morwynion i ddawnsio. Dyna oedd yr arferiad, pa aun aîarwlaw a'i hindda, níd oedd un gwahanîaeth, yr oedd yn rhaid
- myned trwy-y ddefod, a galwyd y llo bwn yn ' Glwt y Ddawns” hyd y dydd hwn. Yr oedd yn cael ei chyfrif yn wraig nededìg o foesol ; ac yn ol syniad yr amseroedd yn dra chrefyddol; ac oblegid y cymeriad oedd ìâdÎ am eì dysgeidiaeth, a'î chydnabyddiaeth & cbyfreitbiau y deyrnas,
. yn nghyda gwroldeb ei hysbryd, a'r dull arglwyddaidd ac awdurdodol oedd gwbl naturiol iddi, yr oedd gradd o'i harswyd ar yr holl wlad o'i bamgyloh, P^
Hrwm. ERyRr.—Hugh Evans, neu Hywel Eryri, oedd fardd cywrain afu yn byw am y rhan fwyaf o'i oes yn y gymydogaeth hon, er eî fod yn enedigol o Lanfair-mathafarn-elthaf, yn Mon. Gwehydd oedd efe wrth ei alwedigaeth, a Med.isel ydoedd ar byd eì oes o ran eî smgylchiadau tymmorol. Bu fyw am ysbaid yn Abererch, gerllaw Pwllheli, am dros y^ xhan fwyaf o'i oes mewn lle a. eìwlr Plas Madog, yn ag6s í (Glynnog. Bu fyw y rhan ddiweddaf o'i oes yn Penygroes, le hefyd y bu farw. Y mae llawer o'í gyfansoddiadau yn wasgnrelig yn ngwahanol gylchgronau a chyfnodolion eî oes. Dywedai Eben Fardd fod rhediad naturiol eî ddawn. abduchan; ao y mae ar gof yr ardalwyr luaws mawr o'i gerddi ducban, yn yrhai y dirmygâi mewn ymadroddion llym a chyrhaeddgar y cyfryw a'i tramgwyddent. Ganwyd ef o gylch y flwyddyn 1764, a bu farw yn
W , yn 1809, a chladdwyd ef yn mynwent capel y Bedyddwyr Albanaidd, yn Llanllyfni, gyda pha raî yr oedd efo hefyd yn aelod
. eglwysig. “
. EDMUND 4 PrOWO PRYS.— Mewn rhestr o enwogion Arfon a gyhoedd- o lawysgrit D. Ddu Eryri yn y ' Brython” am 1860, crybwyllir enwau Edmnad a Fiowc Brys, meibion yr Archddiacon Edmund Prys, o'r Tyddyn Du, Maentwrog, ac awdwr byd-enwog y 'Sslmau Cân. Am- ryw ereill hefyd, megys Iolo Meirion yn ei drsetbawd buddugol ar enwogion sir Feirionydd grybwyll» am danynt fel meibion i'r Arch- ddiacon. Dywed«uì y Pareh, J. Jones, Llanllyfoi ar y pen hwn '* fod. yneibion ac ŵyrion yr Archddiacon Prys wedi bod yn llafurîo yn y Nant.” “Yn oly rhestr y cyfeirir att uchod, yr oedd Edmund a Ffowc Prys yn blodeuo tua'r fiwyddyn 1702, pryd y dywedir fod yr Archddiacon wedì
. marw yn'y flwyddyn 1604. Ystyrler y gwahanìneth rhwng 1702 a 1694,
.4 gwelir fod y mab yn blodeuo bedwar ugain mlynedd ond dwy ar o] marwoleeth y tad! Bhaid eu bod wedi myned yn hen iawn cyn blodenof Tybiai Eben Fardd, ar wall Hythyr o eiddo Goronwy Owain at un William Morys, mi ŵycion, nid meibion oeidynt y Parchedigion.
. Edmunâ a Ffowc Prys;y blaenaf yn fioer yn Nghlynnog, a'r olaf yn
“ bergon” yn Llanllyfni. Ymddengys fod Edmund Prys yn fardd lled
rr
