73 twyd yn y gwaith drachefn gan berchencg y tic, sef T. A. Smith, Yam, Frenol, ac yn y flwyddyn 1833 yr oedd yma tua 400 yn gweithio, Bymiau helaeth o gopr yn cael ei godi, a'r gwaith yn, trot alw.da i'r parchanog. YA bresennol y mae y gwaith hwn wedi ei ddwyn gwedd hynod o isel Nid oes ay byn o bryd lawn tri dwin o weithwyr yn y ddat waith, sef Drws-y-Coed & Simdde Dylluan, nid yn gymaint oherwydd prinder yr ednoddau yn y ddaear, eithr am fod y galwad am gopr yn ychydig, a'i brie oherwydd hyny yn isel.
Crybwyllwcom fod Drws-y-Coed yn gorwedd with droed y Mynydd- fawr ar un llaw, a'r Garn ar y llaw arall, ac ni fuasai neb yn dewis le mor anghyabell a diffygiol o bob cyfleusderau cyffredin fel. lle i fyw ynddo, oni bai y gwaith. Am ychydig fisoedd yn yr haf y gall y trigolion of tai weled yr baul; ond y mae copaäu y mynyddoedd a'i amgylch bron yn wastad yn orchuddiedig gan darth a nie. Nis gall y lle fod yn iack i fyw ynddo, ac y mae mwy o farwolaethau yn cymeryd lle ynddo nag anrhyw le o'i faint o fewn sir Gaerynarfon, a'r cwbl bron yn ddieithrud, meddir, o'r un afiechyd, sef math o nychdod neu ddarfodedigaeth, wedi ei gynnyrchu gan oerfel. Mae yma tua 30 o dei annedd, annhrefnag mewn cymhariaeth, un capel, ond heb yr un siop Dag un ysgol ddyddiol sefydlog, nag un dafarn ychwaith ; a rhydd y ffaith olaf gyfrif am gyflwr rhinweddol a moesol y mwyafrif o'r preswylwy. Mae yma gyfleuadra i ymohebu a'r byd mawr oddiamgylch yn gyson, gan fod llythyr-gludydd rheolaidd rhyngddo A Phenygroes; thebyg y bydd i'r byrddau yagol drefnu yn fuan ryw ddarpariaeth ar gyfer y plant sydd yma. Rhaid ini adael y lle hwn ar hyn, onide byddwn yn hir cyn bwrw golwg dros boll faes ein testyn. Rbwng Drws-y-Coed & Nantlle agorwyd gwaith dawn yn ddiweddar mewn lle a elwir y Benallt; bernir fod yno blwm i'w gael, ond ni fodrwn duweyd dim gyda golwg ar lwyddiant yr anturiaeth, gan nad ydyw byd yn hyn wedi ei benderfynu,
Y LLECHGLODDWYDD.
Gan mai y llechgloddfeydd yw Ragwm.cefn masnach y rhan uwchaf a inwyaf poblogaidd o Nant Nantlle, te oddefir ini ymhelaethu ychydig er en banes. Y mae yn anmhosibl penderfynu i sicrwydd pa bryd, a chan bwy, nac yn mha lo y dechreuwyd cloddio Mechau, gyda'r bwriad a'a defnyddio i doi tai. Y math o dai # godid yn flaenorol a ddesgrifir gata un yegrifenydd fel y canlyn :-“ Yr oedd muriau a tho ty yn yr her 209er yn dra thewglyd. Gwneid y mariau yn drwchus, y rhai A lenwid. & chlai neu gymrwd, a gorchuddid oddifewn a'r un defnydd, ac oddiallar mwsoglid hwy; er byn gobodid y coedwaith wedi ei gymhletha & gwiail, 2 ar hyn to o dyweirch gleision gwyddion o'r mynydd, ac yn uchef to. Iecbi. Oddifewn, uwch ben, crogid math.ogar neu gronglwyd o wiail eto, ac ar honoy cedwid bara ceiich, cig gych, &c, ac ystyrient eu hun- sin yn dra chlud o dan y gronglwyd .bon; a dyma y math hynaf o dai a o ddaethant i lawr i'n hamser ni, oddieithr y. palarau." Dintrody ay Google
