"Ond i be' mae o isio mynd i guddio? Pam na fasa' fo'n eistadd ar y clawdd wrth ochor y ffordd i'n haros ni?"
"Cywilydd, wel'di."
"Cywilydd? Am be' neno'r Tad?"
"Am 'i fod o'n wan ac yn methu mynd at 'i waith."
"Ond 'does dim rhaid i neb fod arno gywilydd o hynny, Ifan Jones."
"'Mi fyddi ditha' yr un fath pan fethi di fynd i'r chwaral, John bach, 'gei di weld. 'Does neb yn licio cael 'i guro, fachgan. Yn enwedig chwarelwr cydwybodol fel dy dad."
"Ond 'does gynno'fo ddim help 'i fod o'n methu."
"Nac oes, ond mae dyn ar 'i ffon mor swil â hogyn yn gwisgo'i drowsus llaes cynta'. Yn fwy swil o lawar. A pheth arall, mae o'n cuddio rhag ein cadw ni ar y ffordd, wsti. Mae o'n gwybod ein bod ni bron â llwgu."
Yr oeddwn newydd orffen fy swper-chwarel pan ddaeth fy nhad i'r tŷ.
"Lle buost ti, Robat? "gofynnodd fy mam.
"O, i fyny'r pentra, " meddai yntau, "ac mi alwais yn Siop Preis am funud." Tybiwn y brysiai tros ei eiriau, a gafaelodd yn "Y Genedl", gan chwilio'n eiddgar am ryw newydd yn y papur. Ond ni sylwodd fy mam fod rhyw euogrwydd yn ei wedd. Yn fuan wedyn, pan oeddwn ar ganol fy swper-chwarel, y soniodd am ei arfau.
"John," meddai'n sydyn.
" Ia, 'nhad?"
"'Ydi f'arfau i yn saff gen' ti?"
"Mae nhw yn y wal hefo'i gilydd, 'nhad — i gyd ond un."
"I gyd ond un?"
"Y cŷn manollt. 'Wn i ddim yn y byd be' sy wedi digwydd i hwnnw. Mi faswn i'n taeru 'i fod o yno hefo'r lleill wythnos yn ôl, ond pan ddigwyddis i edrach ar yr arfau ddoe, 'doedd o ddim yno. Mi fûm i'n chwilio pob man amdano fo, ac yn holi hwn a'r llall yn y bonc, ond 'wn i ddim ar y ddaear ymh'le y mae o."
"O, paid â phoeni, John bach. Mi ddaw i'r golwg eto, wel'di."
Gwyddwn fod colli'r cŷn bach fel cancr yn ei feddwl drwy'r
