"Rhaid i ni dalu pris buddugoliaeth os ydym am enill, canys mae i fuddugoliaeth ei phris. Nid oes ond un cwestiwn y rhaid i bawb o honom, o bob gradd ac o bob dosbarth, ofyn iddo ei hun, A ydyw yn gwneyd digon i enill buddu- goliaeth, sef bywyd ein gwlad. Golyga dynged Rhyddid am oesau i ddod. Nid oes yr un pris yn ormod i ni dalu am fuddugoliaeth os yw yn ein gallu i'w dalu. Mae Rhyddid yn golygu yr hawl i ymgilio oddiwrth eich dyledswydd. Ond nid dyna'r ffordd i enill buddugoliaeth. Nid yn Fflanders yn unig y ceir y ffosydd yn y rhyfel hwn. Mae pob pwll glo yn ffos, yn rhwydwaith o ffosydd yn y rhyfel hwn. Mae pob gweithdy yn wrthglawdd, a phob lle fedr droi allan gyfarpar yn gastell. Y gaib, y rhaw, y morthwyl—maent oll yn gymaint o arfau yn y rhyfel hwn ag yw'r fidog a'r reiffl; ac mae'r dyn na wna ei oreu wrth weithio, yn methu yn ei ddyledswydd lawn cymaint ag yw'r milwr sy'n troi ei gefn mewn brwydr ac yn ffoi."
Yr oedd un apel o'r fath yna at ddosbarth o ddynion, y glowyr, oedd wedi gyru 250,000 o wirfoddolwyr
i ymladd ar faesydd gwaed Ewrop dros hawliau dyn a
gwareiddiad, yn ddengwaith mwy effeithiol nag unrhyw ddeddf othrymus a gorfodol. Yr oedd y diweddglo yn deilwng o'r dyn ac o'r achlysur:
"Daeth yr amser i bob dyn, ie, a phob merch, a fedr wneyd, i gynorthwyo'r wlad. Mae 250,000 o lowyr dewrion. yn y ffosydd draw yn gwynebu cynddaredd angeu yr awrhon, ac yn clustfeinio yn bryderus am glywed swn olwynion y cerbydau yn dod o Loegr i'w cynorthwyo. Mae'r wageni yn aros y tu allan i'r iardiau, yn aros i gael eu llenwi. Dowch! Llanwer hwynt! Dowch! Gyrwn hwynt yn mlaen i'r ffrynt." "Yna, pan wneir hyn, bydd yn ysgrifenedig mewn llyth- yrenau o dan y benod ardderchocaf yn holl hanes y deyrnas fawr hon; ac yn y benod hono adroddir y modd, pan ostyng- odd Baner Rhyddid am foment o dan ymosodiadau ffyrnig gelyn didrugaredd, y cododd bechgyn a merched Prydain, ac y daethant i gynorthwyo y milwyr, gan osod o honynt Faner Rhyddid yn uchel ac yn gadarn ar graig o'r lle ni all yr un gormes byth mwy ei thynu i lawr!"
Dyna Weinidog Cyfarpar Prydain yn ei fan goreu.
