y Faenol fawr, yn agos i Lanelwy, Ebrill 15fed, 1838, yn 63 oed, ac wedi bod yn y weinidogaeth 34 o flynyddau.—(Geir Byw., Aberdâr.)
MEIRION GOCH, boneddwr o Edeyrion, yn byw tua diwedd yr unfed-ganrif ar-ddeg. Cofnodir ef mewn hanes fel un wedi bradachus draddodi Gruffydd ab Cynan, brenin Gwynedd, i ddwylaw y Saeson, yn y flwyddyn 1079, y rhai a'i cadwasant yn ngharchar am flynyddau.—(Hanes Gruffydd ab Cynan; Myf. Arch., ii. 594.)
OWAIN BROGYNTYN, pendefig urddasol, ac Arglwydd Edeyrnion, ac yn byw tua diwedd y ddeuddegfed ganrif. Mab oidderch ydoedd i Madog ab Meredydd ab Bleddyn, tywysog Powys Fadog, a'i fam ydoedd ferch y Maer Du o Rug, yn Edeyrnion. Rhoddes ei dad iddo arglwyddiaeth Edeyrnion, yn Meirion, a'r cwmwd gerllaw a elwir Dinmael. Yr oedd palas Owain yn Mrogyntyn (Porkington) ger Croesoswallt; ac y mae olion ei aneddle i'w gweled hyd y dydd hwn, dan yr enw Castell Brogyntyn. Y mae llawer o brif deuluoedd siroedd Meirion a Dinbych yn olrhain eu hachau o hono. Gellir gweled ei ddagr a'i gwpan yn nghadw yn y Rug, ger Corwen, yn Edeyrnion.—(Gweler ei achau yn Heraldic Visitations Lewis Dwnn.)
OWEN, MATTHEW, bardd o Langar, yn Edeyrnion. Cafodd ei ddysgeidiaeth yn Mangor a Rhydychain. Yr oedd yn y lle olaf yn 1653. Y mae amryw ddarnau o'i waith yn y Blodeugerdd. Yr oedd hefyd yn awdwr ac yn chwareuydd interliwdiau, un yn rhanog â bardd arall o'r enw Sion Parry, o Gorwen, yn Edeyrnion.—(G. Lleyn.)
PARRY, JOHN, ydoedd frodor o Gorwen, yn Edeyrnion, ac a ystyrid yn fardd lled wych yn ei oes. Yr oedd yn cymeryd rhan yn Eisteddfod fechan Llansantffraid Glyn Ceiriog, yn 1743. Yr oedd yn gyfaill mawr i'r Parch. Edward Samuel, cyfieithydd Hanes y Ffydd, yr hwn a fu yn offeiriad plwyf cyfnesol Bettws Gwerfil Goch. Bu yn rhanog â'r Matthew Owen uchod, o Langar, mewn cyfansoddi ac actio interliwdiau; ond dywedir nad oes nemawr o dalent yn cael ei ddangos yn hono gan un o'r ddau.—(G. Lleyn.)
RHYS WYN AB CADWALADR, bardd o Edeyrnion, rhwng 1580 a 1640.
