wedi rhoddi gwerth ar waith Edward Morris a'i gydoeswyr.
Ni thrydd Edward Morris at y werin; ni fynn addef fod yr amser wedi dod y byddai raid cyweirio tannau telyn Cymru ar eu cyfer hwy. Ac eto yr oedd hyn yn cael ei wneyd. Er fod llawer o geinder hen gyfnod y cynghaneddion yng nghaniadau serch Huw Morus o Bont y Meibion, i'r werin y canai'n bennaf. Canodd ar fesurau rhyddion, ac arhosai'r cerddi ar dafod gwlad, a swyn eu miwsig yn barhaus yn ei chlust. Ac i raddau, dilynodd Edward Morris ef yn hyn o beth. Ond, er ei fod yn wr o deimladau crefyddol dwysion, ni fentrodd ef yr un o'r llwybrau newyddion. Gwrthwynebai feddwdod a gloddest, mae'n wir. Pan oedd Lloegr feddwaf ar y Nadolig canodd,—
"Canwn gan dannau ysbrydol ganiadau,
Ni apwyntiwyd mo'r gwyliau i ganlyn heb lwydd.
Lythineb a meddwdod; ond am ein gollyngdod
Clodforwn ei Dduwdod yn ddedwydd."
Eto yr oedd yr hen arferion Nadolig i aros fel o'r blaen, er gwaethaf Puritan a Chrynwr. Ebe'r canwyr carolau dan bared,—
"Ninnau sydd yn uno sain,
Fel carreg lefain lafar,
Wrth eich llys yn gwmni llon,
Heb ddim argoelion galar;
Nid awn i ganu fyth dan fur
Yr un o'r Crynwyr crinion
Sydd yn brefeuad hyd ein bro,
Gan rodio i dwyllo deillion.
