ar Fartha a rhoi'r hawl, tua'r un adeg, i'r Hen Gron ymsythu yn ei arch.
Gwenodd William Jones wrth gofio'r Hen Gron a'i Feibl a'i extra-strong, ac yna syrthiodd i gysgu.
PENNOD VII
Y NEFOEDD, DYMA LE!
TYNNAI William Jones tua phen ei daith; rhyw chwarter awr arall, a byddai ym Mryn Glo. Hyderai i Grad dderbyn y teligram a yrasai iddo o Gaer ac y deuai rhywun i'w gyfarfod i'r stesion.
Arhosodd y trên mewn gorsaf fechan yng ngwaelod y cwm, a syllodd William Jones braidd yn ofnus ar y pentref a ddring- ai'r llethr gerllaw. Ystrydoedd sythion, unffurf, o gerrig llwyd, yn hongian o dan ryw dip glo anferth. Daeth dau ŵr canol oed i mewn i'r cerbyd.
"Shwmâi?" meddai un.
"Go lew, wir, diolch."
"O, Northman, ifa?"
"Ia, o Lan-y-graig ... Sir Gaernarfon."
"Shwd ma' petha'n dishgwl yn y chwareli 'na 'nawr?
"Y?"
"Shwd ma' petha'n mynd yn y chwareli lan 'na?"
"O, go lew, wir."
"Gwd, w. Ma'n dwym 'eddi'."
"Y?"
"Hoil twym?"
"Ydi, wir." Hyderai William Jones iddo roi'r ateb cywir. Suddodd y glowr yn ôl i'w sedd, gan sychu ei dalcen: gwthiai ei gyfaill ei wefusau allan wrth geisio tanio pwt o sigaret go amharchus ei liw a'i faint.
"Dod am sbel fach?"
"Na, i aros. Meddwl mynd i weithio i'r pwll glo."
Llosgodd taniwr y sigaret ei wefus. "Yffarn dân!" meddai. Ond nodiodd y gŵr arall yn ddeallus a diniwed.
"Ymh'le?" gofynnodd.
