plwyfolion oll ar bob achlysur. Unwaith bu'n fachgen ieuanc yn cipio'r gwobrwyon blaenaf mewn ysgol a choleg.
Drannoeth yr oedd fy nghyfaill i fynd i farchnad i dref heb fod yn nepell, a chefais fy newis i fynd gydag ef neu i dreulio'r dydd yn y ficerdy. Wrth gwrs yr olaf a ddewisais, ac yno yr euthum yn gynnar y bore, a'r ficer eto wrth y ford frecwast. Bu iddo briod a theulu, ond yn awr yr ydoedd wedi ei adael ei hunan. Eto yr ydoedd yn hapus yn ei unigedd. Yr oedd darlun o'i briod ar bared yr ystafell, a'r ddau blentyn a fu unwaith dan ei ofal.
Gan fod yr haul yn tywynnu, a gwasgaru ei wres, aethom allan gyda phob i gadair i eistedd yn ffrynt y tŷ. Yr oedd y wlad yn dra phrydferth, gyda chip o'r môr yn y pellter, a'r mynyddoedd dipyn yn nes yn dyrchafu eu pennau i'r glesni uwchben. Gofynnais iddo beth oedd ei brofiad yn awr, ac yntau wedi dyfod i ddyddiau henaint, ac yn gwybod fod yr awr ymado i ddigwydd unrhyw amser bellach. Dywedodd yntau nad dyna'r tro cyntaf y gofynnwyd y cwestiwn fel y gŵyr pawb a ddarllenodd draethawd Cicero ar henaint, a hynny cyn Cred. Ac os oedd Cato yn medru edrych ar ei ymado gyda thawelwch ysbryd cyn dwyn bywyd ac anllygredigaeth i oleuni, pa faint mwy tawel y dylai ef arfer tawelwch a bodlonrwydd ysbryd i'r glyn wedi ei oleuo gan y llusern na ddiffydd mwy. Cyn pen wythnos ar ôl hyn yr oedd yntau wedi croesi i'r lan draw.
Dyn i Dduw, dyna oedd ef—a'i olwg
A'i galon ar dangnef
Y saint fry yn nhŷ y Nef,
A'i edrych fyth ar adref.
Yno mwy, heb glwy na gloes,
Dydd hen, na diwedd einioes,
Yn iach o bob afiechyd,
Hoyw ei hoen o boen y byd;
Yno, mewn hedd yn mwynhau
Adlais y nefol odlau.
