Neidio i'r cynnwys

Tudalen:Yr Hen Lwybrau.djvu/59

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

X

DAN ARWYDD Y LLEW COCH

MYND i weld y dyn bodlon ac aros dan arwydd y Llew Coch fu fy hanes tua diwedd Medi 1927. Ac fel hyn y digwyddodd. Daeth ymwelydd bychan heibio na welais ers rhai misoedd. Dawnsiai o gwmpas fel pe i dynnu fy sylw. Y robin ydoedd wedi dychwelyd o'r wlad i'w hen gynefin. Adnabûm ef wrth bluen wen yn ei adain chwith. Deffrôdd yr olwg arno ysfa ynof am fynd am dro i weld hen gydnabod a'r dyn mwyaf bodlon a adwaenwn, a gwyddwn y byddai awr neu ddwy yn ei gwmni yn wir fwynhad. Brysiais i'r bws, ac o'r bws i'r trên ; a disgynnais yn yr orsaf agosaf ato, er bod oddi yno dair neu bedair milltir dda i'w cerdded. Cul a throfaog oedd y ffordd, a honno ar i fyny.

Arhoswn yn awr ac yn y man i edrych ar fynyddoedd Meirion, ac yn enwedig ar y Gader a ymwisgai ar y pryd â gorchudd o niwl tenau, a chyn deneued â gwawn y gweunydd, a'i cuddiai ac a'i datguddiai bob yn ail. Weithiau codai ei phen fel pe'n ymhyfrydu edrych arni hi ei hunan yng ngwisg gwisgoedd ei gogoniant. Tebyg ydoedd i'r Archoffeiriad ddydd mawr y Cymod yn mynd trwy'r wahanlen i wyddfod yr Anweledig yn y santeiddiolaf ac i wrando ar yr anhraethadwy. Euthum yn fy mlaen ac yn ddyfnach i ryw ddistawrwydd llesmeiriol, a heibio i goedwig a brain ar frigau uchaf y canghennau fel llongau dihwyl ar y cefnfor, Gorweddai'r fuches ar y weirglodd gan gnoi ei chil yn farwaidd ddigon. Distawrwydd a syrthni a orffwysai'n drwm ar fro a bryn. Nid oedd na sŵn aderyn na si chwilen i'w clywed yn unman.

Mewn tro yn y ffordd gwelwn ddyn yn gorwedd ar wastad ei gefn. Dan ei ben yr oedd pecyn mewn cadach glas, a'i ddwy law ymhleth dan ei wegil, a'i ffon yn ei ymyl. Dyn mewn cytgord â natur ydoedd yno'n cysgu. Methais â'i basio heb ei ddeffro; cododd a chyd-deithiodd ran o'r ffordd gan ymddiddan ac ymgomio, ac felly aethpwyd ymlaen nes cyrhaeddyd ohonom bentref.

Wedi cael o hyd i geidwad allwedd yr hen Eglwys euthum i mewn a'r ceidwad gyda mi. Ni fuom yno'n hir nes goleuo o