I'r Arwest yr oedd y dyn yntau'n mynd ond fel y trodd o'r ffordd gan gyfarth y ci a bugunad y tarw. Dywedodd Gwilym wrtho pwy oeddem, yn un ac un—"A dyma Elis o'r Nant", meddai. "A hwn yw Elis o'r Nant?" meddai'r dyn gyda llais cyffrous; "clywais lawer o sôn amdano a darllenais lawer o'i weithiau, ac ni wn i am neb yn fwy", a chan estyn ei law, gofynnodd yn ostyngedig "Sut yr ydach chi, syr ?" Oedd, yr oedd Elis yn iawn ond fod y bwystfilod hynny wedi terfysgu cryn dipyn ar ei ysbryd, a dywedodd hynny wrth y dyn, ac o dan fendith y gawod o ganmoliaeth, ychwanegodd gufyddau at ei faintioli. Yna, trodd y dyn at y tarw gan fwmian rhyngddo ag ef ei hun—"Y'th di yn fwystfil, 'y ngwas i", a chosodd rhwng ei ddau gorn, a'r hen darw yn llyfu ei frest, nid ei frest ei hun ond brest y dyn. "Na, na", meddai gan ychwanegu, "yr ydych yn camsynied, gyfeillion; y mae hwn mor ddiniwed â'r baban". "Wel", meddai Elis, "tyrd Gwilym, dw i yn hidio fawr am fabanod yr ardal", ac ymaith ag ef gan ryw sisial, "Dyn o grebwyll a barn addfed yw hwnacw sydd gyda'i faban".
Ac felly yr aed ymlaen a phawb yn diolch am y waredigaeth a gafodd. Wedi mynd ond ychydig iawn o bellter daethpwyd at dŷ a elwid yn Dyn-y-coed, os nad yw chwarter canrif o amser wedi dileu'r argraff, a'r tŷ hwnnw oedd yr un y ganed Trebor Mai ynddo. Arddunol iawn oedd yr olygfa a gaed o ffrynt y tŷ. Draw ymgodai llechweddau Sir Ddinbych a Mynydd Hiraethog ar y gorwel. Cyfrifid Trebor yn ei ddydd yn Arch-englynydd Cymru, anrhydedd a hawlid i Ddewi Hafesp hefyd. Yr oedd y ddau yn dda. Dyn a gysegrodd ei fywyd i ganu'n syml wrth ei ddiwrnod gwaith oedd Trebor. Gwneud englyn oedd ei hoffusaf peth, a gwnaeth filoedd ohonynt, a llawer yn "bigion englynion ei wlad". Canodd gywydd ac awdl, a phryddest, a llawer iawn o ganeuon a thelynegion, a'r cwbl yn dwyn naws Mai arnynt. Yr oedd Mai yn ei natur a'i gân, ei awdl a'i bryddest, ac yn enwedig yn ei englyn, ac am hynny nid rhyfedd iddo ei alw ei hun yn Drebor Mai er y myn rhai ddadlau mai I am Robert o chwith yw'r enw.
Rhaid oedd brysio weithian, ond pwy a allai fynd heibio i'r hen Lan a gysegrwyd yn y chweched neu'r seithfed ganrif i Rychwyn Sant heb aros orig yn ei chynteddau? Aed i'r
