PENOD VI.
Y PARCH. DANIEL EVANS, Y PENRHYN.
Dyddiadur Mr. Gabriel Davies, y Bala—Bore oes Daniel Evans—Olwynion Rhagluniaeth—Angel yn talu dyled—Dysgu y plant heb eu curo—Tro cyfrwys yn y Gwynfryn—Yn pregethu y tro cyntaf, yn 1814—Yn yr ysgol, yn Ngwrecsam—Yn priodi, ac yn ymsefydlu yn Harlech—Fel pregethwr—Yn oen ac yn llew—Yn ysgrifenydd Cyfarfod Misol Gorllewin Meirionydd—Gweithrediadau y Cyfarfod Misol yn ei amser—Blynyddoedd olaf ei einioes.
DECHREUODD amryw o'r hen Ysgolfeistriaid eu gyrfa yn ngwasanaeth ac o dan arolygiaeth Mr. Charles, y rhai a barhasant i gadw yr ysgolion ymlaen yn yr un dull ac yn ddarostyngedig i'r un rheolau, dros rai blynyddau ar ol ei farwolaeth ef. Cymerai yr eglwysi, a'r dynion blaenaf yn y gwahanol ardaloedd, y gorchwyl mewn llaw i'w parhau cyhyd ag y ceid moddion i'w cynal. Yn Nyddiadur Mr. Gabriel Davies, y blaenor haeddbarch o'r Bala, am y flwyddyn 1816, ceir Rhaglen o waith Cyfarfod Misol Sir Feirionydd, yr hon, mae'n debyg, a fwriedid ei rhoddi yn llaw y llywydd, pwy bynag fyddai; a'r chweched mater ar y rhaglen ydyw, Hanes yr Ysgolion Rhad, a'r rhai Sabbothol. Golygid felly, yn ddiamheu, fod y brodyr yn ei ystyried yn fater o angenrheidrwydd i gario ymlaen yr ysgolion. Daeth amryw o'r dynion a ddechreuasant eu gyrfa fel athrawon symudol, ar gyflog bychan yn y flwyddyn, yn ddefnyddiol iawn gyda chrefydd mewn cylchoedd eraill. Un o'r cyfryw oedd gwrthddrych y sylwadau yn y benod hon.
Mab ydoedd Daniel Evans i John a Jane Evans, Llangower, ger llaw y Bala. Yr oedd yn frawd i'r Parch. Robert
