Cenadon Hedd/Mr. John Davies, Caio

← Mr. Daniel Bowen, Rhydargaeau

Cenadon Hedd gan William Jones, Cwmaman

Mr. David Morris, Hendre

MR. JOHN DAVIES, CAIO.

GANWYD John Davies yn Mountain Gate, yn agos Cwm Iar, yn mhlwyf Llanllwny, Swydd Gaerfyrddin, yn y flwyddyn 1774. Aeth at grefydd pan oedd yn fachgen ieuanc yn New Inn. Dywedir mai yr un dydd yr aeth efe i'r society a'r foneddiges hono y mae ei henw yn arogli mor beraidd yn yr eglwysi, y diweddar Mrs. Rees, New Inn. Nid oes genym nemawr i ddywedyd am John Davies cyn iddo gael crefydd, o herwydd daeth ati cyn iddo gael ei lygru gan ei gyfoedion yn arferion pechadurus yr oes hono. Dechreuodd bregethu pan gyda militia Sir Gaerfyrddin yn Aberhonddu, tua'r flwyddyn 1798, pan oedd oddeutu 24ain oed. Dywedir iddo fod yn dra defnyddiol yn nechreu ei weinidogaeth mewn gwahanol ranau o'r Dywysogaeth, ac hefyd yn Dublin, yn yr Iwerddon, pan yn myned oddiamgylch gyda'r adran filwrol y perthynai iddi yn amser y rhyfel.

Yr oedd John Davies o faintioli cyffredin, ac yn dra chyflawn drosto; hardd a glân yr olwg. Gwisgai am dano yn addas i'r efengyl; cadwai ei hun yn lanwedd bob amser, ac felly y parhaodd tra y gallodd drafaelu. Byddai ei ferlyn ac yntau yn wastadol yn gadwrus iawn. Yr oedd yn ddyn serchus a chyfeillgar, ac yn hollol ddiniwed; yn un dystaw, dison am neb; ac os siaradai am rai, nis gallai lai na rhoddi gair da i bawb. Os na allai wneyd hyny, ni ddywedai ddim. Yr oedd yn wr o ymddiried, ac fe gadwai gyfrinach. Ystyrid ef gan bawb a'i adwaenai yn Gristion didwyll.

Er na throai mewn cylch uchel fel pregethwr, eto yr oedd yn ffyddlon ac ymdrechgar yn ol y dawn a gafodd. Yr oedd yn adwaen ei le cystal a neb; ac ni ystyriai ei hun un amser yn rhyw un mawr, ac yn barod i dramgwyddo am na chai le uwch. Gostyngedig a hunanymwadol ydoedd ef. Elai i daith yn gyfaill i'r ieuanc. fel yr hen; ac felly y parhaodd tra y bu yn gallu teithio. Triniai ei faterion gyda melusder a deheurwydd priodol iddo ei hun; ac ni flinai neb â meithder byth. Yr oedd yn un cynes a nawsaidd yn ei ysbryd bob amser. Yr oedd hyn yn peri iddo gael derbyniad llawen a siriol yn mhob man lle yr elai. Byddai yn dda i lawer pe byddent yn ei efelychu ef yn hyn; ac yn ei ostyngeiddrwydd a'i fwyneidd-dra yn y manau lle y byddai yn lletya. Mae rhai ysywaeth i'w cael, gwneled y teuluoedd a fynont iddynt, nid yw yn bosibl eu boddloni. Fel yr oedd merch, yr hon oedd yn ddigrefydd, yn dweyd yn ddiweddar wrth ei mam: "Gobeithiaf," ebe hi, "na welaf y dyn yna byth mwy yn y tŷ hwn." Ond nid felly gwrthddrych y llinellau hyn. Yr oedd yn dda ganddynt ei weled yn galw drachefn a thrachefn.

Trafaelodd yr hen frawd hwn lawer yn ystod ei oes faith trwy Ddeheu a Gogledd Cymru. Bu rai gweithiau yn y Gogledd gyda'r diweddar Barch. Thos. Jones, Caerfyrddin; a llawer gwaith wedi hyny gydag aml un or brodyr yn y Sir. Cafodd iechyd da iawn trwy ei oes, hyd nes iddo fyned yn hen, a chael ei gaethiwo gartref o herwydd henaint a methiant; bu felly am ysbaid tair neu bedair o flynyddoedd. Yr oedd yn dda iawn ganddo weled ei frodyr yn galw i edrych am dano pan mewn dyddiau blin' yn y cornel. Yr oedd yn iraidd ei ysbryd hyd y diwedd. Yr oedd cyfeillach ei frodyr yn ei sirioli a'i gynesu fwyfwy at bethau gwlad arall. Bu farw a'i bwys ar ei Anwylyd. Disgynodd i'w fedd yn hen ac yn gyflawn o ddyddiau, Chwefror 25, 1858, yn 84ain oed, wedi bod yn pregethu oddeutu triugain mlynedd.