Lewsyn yr Heliwr (nofel)/Cyfarfod a Shams

Lewsyn yr Heliwr (nofel)

gan Lewis Davies (Lewis Glyn Cynon)

XXII. CYFARFOD A SHAMS.

WEDI ymadael a'i gyd-wladwr o Aberhonddu. a chael cymhelliad cynnes ganddo i ymweled âg ef yn y dref honno, arhosodd Lewsyn yn y Brifddinas am rai dyddiau gan edrych o'i gwmpas a gwneuthur yn fawr o'i amser.

Ond gofalodd y diwrnod cyntaf i ysgrifennu llythyr maith at y Sgweier, Bodwigiad, gan roddi iddo yr holl hanes a wyddom ni eisoes.

Yr hwyr cyn y diwrnod y bwriadai efe ddilyn ei lythyr i lawr i'w hen ardal aeth i aros dros nos i'r gwesty y cychwynai y Coach enwog-Y "Gloucester Flyer" ohono gyda'r wawr drannoeth.

Yn fore iawn ddydd ei ymadawiad, ac efe eto yn ei ystafell wely, wele chwythiad crâs mewn corn yn diasbedain rhwng muriau yard y gwesty. Taflwyd yn agor lawer ffenestr, ac yn fuan yr oedd yr holl le yn llafar.

Neidiodd Lewsyn allan o'i wely, a pharatodd i'w eillio ei hun cyn disgyn i frecwasta. Ond cyn iddo ddechreu defnyddio ei arf clywodd lais-llais hollol gyfarwydd iddo-tuallan yn yr yard yn dweyd," Water my horses well this morning, ostler, will you?" Dim ond naw gair i gyd, a rheiny y gellid tybio yn hollol ddibwys i bawb tuallan i'r llefarydd a'r gwrandawr; ond i Lewsyn yr oeddynt fel pe yn tynnu y llen i ffwrdd oddiar hanner oes gyfan.

Sychodd gyda brys y trochion sebon oddiar ei wyneb, taflodd ei ffenestr ar lêd, a gwaeddodd i lawr dros y sill, "Shemsyn! Shemsyn! James Harris! Mr. James Harris! g'rando bachan! tro dy wyneb yma!"

Safodd y person anerchwyd fel hyn mor sydyn ar ganol yr yard, fel pe wedi ei daro gan fellten a throdd ei olygon i fyny i'r rhes ffenestri uwch ei ben; ac wedi cysgodi ei lygaid â'i law, a gweled dyn hanner gwisgedig yn amneidio arno yn chwyrn i'w ryfeddu, bu bron i Mr. James Harris, alias Shemsyn, golli ei ymwybyddiaeth, a chredu mai breuddwyd oedd yr oll. Canys yno uwch ei ben, yn ysgwâr y ffenestr, yr oedd un y tybiai efe ei fod mewn cadwynau ym Motany Bay neu Van Diemen's Land. "Will you please come down. sir," ebe fe o'r diwedd, "for me to know exactly whom I am addressing."

"Shemsyn! bachan dwl! ond fi-Lewsyn sy' yma! Aros ddau eiliad, i fi gael dod lawr i weld sawl brithyll sy' gyda thi yn y llestr 'na. Ha! Ha! Ha!

Dim ond hanner eiliad, Shemi Bach!"

Efallai iddo gymryd mwy na dau eiliad (a thaflu'r hanner arall atynt i wneud y mesuriad cyn agosed at y gwirionedd ag y bo modd), ond buan y ffeindiodd y ddau hen gyfailleei gilydd, ac yno ar ganol yr yard chwarddasant a wylasant bob yn ail.

"Ble'r wyt ti'n mynd nesa?" ebe Shemsyn o'r diwedd.

"Ble'r wyt ti'n feddwl, bachan, ond gyda'r Gloucester Flyer yn ol i Gymru?"

"Wel, os taw gyda'r Flyer rwyt ti'n mynd, ti gei weld pedwar ceffyl da, a 'mynd' da hefyd, achos y fi-ti 'n gweld-yw'r driver."

"Jain a fe!" atebai Lewsyn, "a finnau'n inside passenger. Pwy sy'n ishta nesa atat ti? Taw pwy yw e', rhaid iddo newid a fi!"

"Paid gofidio dim am hynny, hen gyfaill i fi yw e' sy'n mynd 'nol a blaen i Devizes unwaith bob mis. Dim ond i fi gael hanner gair ag e', fe newidiff â thi yn y funud."

"Diolch yn fawr, Shams! 'wilia di gyda fe a gwed fel mae pethau! Fe gollaf i hanner pleser y shwrna os na fydda i wrth dy ochr ar y box!"

Cyn pen awr tynnodd y Flyer allan o'r yard mewn steil, y corn yn chwythu, y meirch yn prancio, a Shemsyn yn syth ar ei sedd gyda'i chwip yn ei law. Wrth ei ochr yr oedd Lewsyn gyda gwên o foddhad ar ei wyneb.

Aethant allan i'r brif heol gan ddeffro'r dinaswyr a'u twrf, ac o'r diwedd wele hwynt yn gadael preswylfeydd yr ystryd ar eu hol, ac yn rhedeg rhwng perthi'r wlad agored.

Wedi cael edmygiad o bwyntiau y pedwar march o du Lewsyn, a chael eu hanes a'u nodweddion unigol gan Shemsyn, mentrodd y blaenaf holi yn gynnil am yr hen gartref gan ddal ei anadl wrth aros am ambell atebiad. I bob ymddangosiad, fodd bynnag, yr oedd yr atebion pwysicaf yn ddigon boddhaol, oblegid gadawsant Lewsyn yn uwch ei galon nag erioed.