Cofiant Dafydd Rolant, Pennal/Cynwysiad
| ← Rhagymadrodd | Cofiant Dafydd Rolant, Pennal gan Robert Owen, Pennal |
Ei Deulu |
CYNWYSIAD.
Desgrifiad o ardal Pennal—Y teulu yn adnabyddus cyn cof —Cof-golofn Dafydd Rolant—Ei Adroddiad ei hun am ei haniad—Dr. Pugh y Cunger—Dylanwad dywedyd tesni— Hugh Rolant yn heliwr Achau—Ffraethineb ei Atebion— Ei sylw pan ddewiswyd ei fab yn flaenor—Hugh Rolant yn dyfod yn Ddirwestwr—Ei brofiad fel Dirwestwr, a'i Araeth ar Ddirwest—Hugh Rolant yn ymladdwr Ceiliogod—Darluniad Dafydd Rolant o "Gocyn Ceiliogod"—Spardynau y Ceiliogod
Amser a lle ei enedigaeth—Ei alwedigaeth—Lewis William, Ysgolfeistr yr Ysgolion Rhad Cylchynol—Dilyn ei alwedigaeth yn ol dull yr oes—Y bai yn cael ei roi ar y teilwriaid—Yr hwch fagu yn y ty—Tro yn yr uwd—Y teilwriaid yn bobl barablus—Yn dechreu cadw siop—Achos crefydd yn Mhennal yn more ei oes—Enill gwobr yn yr Ysgol Sul—Yn llechu yn ngweithdy Arthur Evan y blaenor ar fellt a tharanau.
Yr hyn a barodd iddo fod yn Fethodist—William Rowland ei Ewythr—Diwygiad 1819—Gorfoledd yn nhy Peter Jones a Sian William—Y Diwygiad Dirwestol yn 1836— Sign y Black Crow yn cael ei thynu i lawr—Hanes D. Rolant yn d'od yn Ddirwestwr—Llythyr y Parch. D. Cadvan Jones—Yn dyfod i'r Seiat yn 1838—Yn talu y casgliad misol cyntaf Yn cyfodi'r allor deuluaidd—Yn llafurio am wybodaeth—Yn cael ei ddewis yn flaenor yn 1850.
Yn frodor o'r brodorion—Y rheswm am ei boblogrwydd— Darluniad y Parch. John Owen, y Wyddgrug, o hono— Ei fedr i ddesgrifio cymeriadau—Arthur Evan yn cyfarfod temtasiwn ar y Sul—Ei gynghorion mewn priodas— Y ddau flaenor yn dadleu dros godi yn y casgliad at y Weinidogaeth—Yn tynu trowsus Mr. Davies yr offeiriad allan—Cranogwen yn gwneuthur tro chwareus—Ei sylw wrth Mr. Holland, A.S., amser etholiad—Ei ddameg wrth areithio adeg etholiad 1885—Y fainc yn tori tra yn siarad yn yr Ysgoldy—Ei Araeth fawr amser sefydlu y Bwrdd Ysgol yn 1874—Ei ffraethineb ef a ffraethineb y Parch Richard Humphreys—Sylw y Proffeswr Henry Rogers am dano
Rhagluniaeth yn clirio y ffordd iddo briodi—Yn dyfod a gwraig i Bennal—Teulu Mary Rowland—Y lle y cyfarfyddasant gyntaf—Y Rhagbarotoad—Ymgynghori â'r teulu—Y trafaeliwr yn dyfod heibio—Sylw Mr. Humphreys a Mr. Thruston—Bys bach y cloc o'i le—Beth fydd swper y pregethwr—Galw arno o'r ardd—Yn cymeryd meddyginiaeth y naill yn lle y llall—Yn barod i briodi yn gynt y tro nesaf—Ar lan y môr yn y Borth—Yn anghytuno oherwydd myned i goncert yn Llandrindod—Dull y ddau o gario busnes ymlaen—Darluniad y Parch. Griffith Williams o garedigrwydd y ddau—Y ty yn llawn o fis Mai i fis Medi—Cân Dafydd a Mari, gan R. J. Derfel
Anfon llythyr i Lundain—Sylw Dr. Lewis Edwards am y Parch. Richard Humphreys—Ei hawl i'r teitl o fod yn athrylithgar—Yn rhagori fel adroddwr Hanesion—Ei gyffelybiaeth am y Parch. Foulk Evans—Y Parch J.Foulkes-Jones, B.A., yn debyg i Iesu Grist—Cyngor i ymwelwyr rhag myn'd at droed y ceffyl yn rhy fuan—Cerdded "part' o ddau blwy' cyn brecwast—Dau gapel yn un yn y mil blynyddoedd—Colli coron wrth enill haner coron—Blaenoriaid yn ready made—Hen Gymro gwledig yn ymweled a Llundain—Pedwar ugain ond un o gynygion i briodi—Chwilio am y bedwaredd wraig—Dewis y crogbren o flaen priodi—'Barr Toss'—Siarad ymysg y rhyw deg—Gwrthod y gwir, a chredu yr hyn nad yw wir—Stay long—Pridd y Puritaniaid—Y cyfiawn yn gofalu am ei anifail—Reducio yn lle introducio—Dymuno i'r gwr fod yn ever-green—Dyn siaradus yn dafod y corff—Y danedd yn y bocet—Byth yn rhy uchel i siarad—Dwy wraig dalentog yn siarad—Un weithred yn effeithio ar y wyneb—Yn llawdrwm ar gybyddion—Dim posib cneifio y llew— Digon o ddawn i gadw seiat—Gormod o rubanau—Tebyg i Mr. Gladstone—Ymchwydd dynion bychain—Mewn Cyfarfod Misol yn Mhennal—Yn rhoddi cyngor i Flaenoriaid yn siarad yn well heb barotoi.
Dychwelyd yn ol i'r ty y ganwyd ef ynddo—Hanes preswylwyr Llwynteg—Cychwyn ar ymweliad—Cafarfod â hen gyfaill—Byw yn retired am bedair blynedd ar ddeg—Desgrifiad o Llwynteg—Yn mwynhau bywyd—Byw ar yr adlodd—Darllen yn ffynhonell ei gysuron—Bachgen yn ceisio symud balk ffawydd—Llythyr o Rydychain—Treulio Sabboth yn Mhennal—Tebyg i Gladstone ynte Gladstone yn debyg iddo ef—Yr un oed a'r Corff—Yn siarad am y ddwy Drysorfa.
Bob amser yn gweled hollt yn y cwmwl—Penderfynu peidio ymladd a'r byd ar wastad ei gefn—Yn rhoddi tystiolaeth mewn Llys Barn—Y mil blynyddoedd yn ymyl—Llwdwn dafad yn trigo ar y mynydd—Gwr tangnefeddus—Cymhariaeth allan o hanes y Parch. John Evans, New Inn— Yn cael derbyniad siriol ar ymweliad i'r Eglwysi—Myn'd i'r dref i ymofyn goods—Yn byw i gyfeiriad codiad haul— Myn'd adref flwyddyn y Trydydd Jubili—Oes hir wedi ei threulio yn y modd goreu
Credu llawer yn Rhagluniaeth a'r Efengyl—Ei grefyddoldeb —Y perygl o fod yn ffurfiol gyda chrefydd—Ardderchowgrwydd geiriau'r Beibl—Ei brofiad mewn Cyfarfod Misol—Ei sylwadau mewn Cyfarfod Eglwysig yn Mhennal yn 1891—Ei Esboniad ar Salm lxxix. 16.—Parodrwydd i gydsynio â'r brodyr yn y Cyfarfod Misol—Tystiolaeth un o deulu Talgarth Hall—Tystiolaeth y Parch. J. Foulkes-Jones, B.A.—Nodiadau gan Ysgrifenwyr eraill—Parch. R. J. Williams—Parch. David Roberts—Parch. David Edwards—Parch. E. V. Humphreys—Parch. W. Williams, Dinas Mawddwy—Mrs. Green—Parch. J. Owen, Wyddgrug—Parch. T. J. Wheldon, B.A.—Parch. W. Williams, Talysarn—Parch. D. Jones, Garegddu—Parch. Hugh Ellis, Maentwrog—Mr. John Edwards, Pendleton—Parch. John Williams, B.A.—Parch. G. Ellis, M.A.—Mr. Robert Jones, Bethesda—Mr. John Jones, Moss Side, Mr. David Jones, Caernarfon—Parch. John Williams, Aberystwyth—Llythyr oddiwrth y Gymdeithasfa—Cyfarwyddid i lanc ieuanc o fugail—Cynghorion i wasanaethyddion—Gofalu am y trallodedig–Ei haelioni—Rhoddi parch i ddyn—Profiad ar wely angau—Fel blaenor eglwysig—Dilyn moddion gras–Cynulleidfa fawr yn ei dynu allan—Dyn gyda'i bethau—Fel siaradwr cyhoeddus—Ei sylwadau am Dr. Charles—Am Dr. Edwards—Diolchgarwch mewn Cymanfa
Yr hyn a ysgrifenodd dyn yn cadw ei goffadwriaeth yn hwy heb fyned ar goll—Diwedd dyddiau y Parch. Richard Humphreys—Ei sylwadau am y Parch. J. Foulkes—Jones, B.A.—Araeth yn Nghynadledd Canmlwyddiant yr Ysgol Sabbothol.
Symud i wlad well—Tori yr Enaint wrth adael y byd—Ei sylwadau pan y cyrhaeddodd 80 oed—Dyddiau ei bererindod yn tynu at y terfyn—Y Cyfarfod Misol olaf—Y Cyfarfod Cyhoeddus olaf yn Mhennal—Thomas Roberts, hen ddrifer John Elias—Yn ewyllysio gweled John Elias yn gyntaf wedi myn'd i'r nefoedd—Mwy o'i gyfeillion yn y nefoedd–Myfyrdodau am grefydd—Clause yn y weithred Dyn wedi ei greu ar gyfer byd arall—Capel haiarn Henry Rees—Marwolaeth sydyn Dr. Hughes—Dafydd Rolant yn myn'd i'r nefoedd yn ei gwmni—Dim eisiau newid y doctor—Byw yr un fath pe cawsai ail gynyg—Y bachgen yn foddlon ac anfoddlon iddo fyned i'r nefoedd—Y Penteulu yn holwyddori y plant—Y dyn goreu fu yn Mhennal erioed–Yn agoshau i'r Orphwysfa–Ei angladd—Pob peth yn dda.